مشاوره شغلی

۱۹ بهمن مشاوره شغلی

یافتن و داشتن شغلی مناسب، به عوامل زیادی بستگی دارد که هر کدام از این عوامل تأثیر به‌سزایی در شغل هر فرد دارد. این عوامل نظیر خانواده، استعداد، انگیزه، شخصیت، جایگاه اجتماعی، مهارت و توانایی فرد می‌باشد. اما برخی افراد از پاره‌ای از مسائل شخصی خود ناآگاه می‌باشند و هنوز نمی‌دانند که چه استعدادهایی و قابلیت‌هایی دارند. به همین دلیل به دنبال شکوفایی آنها نمی‌روند زیرا از آنها غافل می‌باشند. اگر هر فردی نسبت به جایگاه اجتماعی و شخصیت ذاتی خود به‌دنبال شغل و حرفه مناسب خود برود بسیاری از موانع مسیر شغلی خود را از سر راه برداشته و موفق خواهد شد. متأسفانه برخی از افراد هنوز به تکامل و پختگی کامل نرسیده‌اند تا بتوانند حرفه و شغل مناسب خود را دنبال کنند و بعضاً سردرگم بوده و به دلیل عدم شناخت خود به دنبال حرفه‌هایی می‌روند که با شخصیت و مهارت آنها سازگاری ندارد و جز تلف کردن عمر و سرمایه خود چیز دیگری عایدشان نخواهد شد. وارد شدن به شغل‌هایی که هیچ تناسبی با شخصیت و مهارت فرد نداشته باشد علاوه بر اینکه به وی ضرر وارد می‌کند بلکه با گرفتن فرصت شغلی از دیگران به آنها نیز ظلم نموده است. همیشه پولساز بودن هر شغلی دلیل بر این نیست که مناسب برخی از افراد می‌باشد به همین دلیل انتخاب شغل نقش مهمی می‌تواند در زندگی افراد داشته باشد بنابراین هر فرد مناسب با مهارت و علاقه خود باید شغل مورد نظر خود را انتخاب نماید. از طرفی برخی از افراد شغل مورد علاقه خود را انتخاب می‌کنند و مهارت در مورد آن شغل را نیز دارا می‌باشند اما روند مسیر شغل را اشتباه طی می‌کنند.

به دلیل اینکه شغل هر فرد نقش مهم و تعیین‌کننده‌ای در موقعیت اجتماعی وی دارد باید با دقت و کاملاً هوشیارانه به انتخاب آن اقدام نماید.

تعریف مشاوره شغلی

روانشناسانی که در زمینه شغل هر فرد مشاوره می‌دهند اعتقاد دارند عواملی همچون: توانایی، مهارت، شخصیت، خانواده، تحصیلات و….. نقش مهمی در شغل هر فرد دارد تا جایی که این عوامل حتی می‌توانند در موفقیت و پیشرفت شغلی هر شخص نیز تأثرگذار باشد. مشاوری که در زمینه شغلی افراد را راهنمایی می‌کنند برای شناخت بهتر این عوامل می‌توانند راهنمای مؤثری برای افراد باشند. مشاور می‌تواند شغلی را به افراد پیشنهاد دهد تا به فرسودگی شغلی دچار نشوند زیرا هر فرد در طی شبانه‌روز ساعات زیادی را در محیط کار می‌گذراند به همین دلیل هست که مشاور و روانشناس شغلی نقش مهمی دارد و در کلیه امور مربوط به شغل افراد می‌تواند داشته  باشد. مشاور شغلی فردی است که در انتخاب شغل و پیشرفت آن به افراد کمک شایانی می‌کند. اگر شخصی هدف خاصی را در شغل خود دنبال می‌کند مشاور می‌تواند به او کمک کند و با برنامه‌ریزی که به او ارائه می‌دهد می‌تواند وی را یاری کند. مشاوران شغلی اهداف فرد را تعیین نموده و با مشخص نمودن زمان و مدت مشخص، اهداف را برای وی دست‌یافتنی می‌کنند. یکی دیگر از کارهای مشاور شغلی این است که می‌تواند رزومه افراد را به روزرسانی نمایند تا زیبا و حرفه‌ای باشد همچنین مشاور شغلی می‌تواند در کاربردی‌ترین مهارت‌هایی که باید در رزومه افراد ثبت شود، آنها را راهنمایی نماید. وظیفه دیگر مشاور شغلی این است که می‌تواند برای افزایش مهارت مصاحبه‌های عمومی افراد، مصاحبه‌های ساختگی و نمادین ترتیب دهند تا افراد را برای مصاحبه‌های خاص و جدی آماده نمایند.

مراحل مشاوره شغلی

یافتن شغل مناسب یک شب و یا یک روزه اتفاق نمی‌افتد. ممکن است مدتی طول بکشد تا یک نفر شغل مورد علاقه خود را پیدا کند. در این مسیر بهتر است تا از مشاوره شغلی استفاده نماییم در صورت استفاده از مشاوره شغلی بد نیست با مراحل آن آشنا باشیم:

• در وهله اول باید شغل مورد نظر مورد ارزیابی قرار بگیرد. زیرا این ارزیابی باعث می‌شود تا مسیر مورد نظر مشخص شود. ارزیابی صحیح از شغل مورد نظر هر فرد در کشف مسیر کمک فوق‌العاده زیادی می‌کند.
• در مراحل بعد هر فرد باید لیستی از توانایی‌ها و قابلیت‌های خود تهیه نماید. نظیر میزان تحصیلات. پس از تهیه این لیست می‌توان مواردی که نادرست و قابل دسترسی نیستند را از لیست حذف نمود. این کار باعث می‌شود تا حدودی هدف محدود و مشخص شود حتی می‌توانیم برخی موارد را نسبت به مطلوب بودن یا نبودن رتبه‌بندی نماییم.
• معمولاً مواردی یک مطلوب و دلخواه هر فرد می‌باشد با آن چیزی که مؤسسات و شرکت‌ها مورد نظرشان است متفاوت می‌باشد گاهی میزان توانایی و مهارت فرد نیز در این میان دخیل می‌باشد در این مواقع باید اقدام به ترکیب و هم‌پوشانی آنها نماییم.
• وارد شدن به شبکه‌های شغلی می‌تواند کمک شایانی در کسب شغل مورد نظر نماید. هر چه ارتباط با افراد دیگر بیشتر باشد می‌توان از شرایط کار و نحوه لذت بردن از آن اطلاعات مفیدی کسب نمود. بیشتر مشاغل از طریق شبکه‌های اجتماعی به‌وجود می‌آیند.
• به عنوان راه آخر می‌توان گفت که هرگز نباید قدرت و ارزش یک راهنما و مشاور متخصص را نادیده گرفت. اکثر افرادی که در زمینه شغل خود موفق بوده و به مدارج شغلی عالی رسیده‌اند، علت آن را همکاری و کمک گرفتن از راهنمایان و مشاوران خوب می‌دانند.

مشاوره شغلی آنلاین

معمولاً بهترین نوع مشاوره شغلی، مشاوره حضوری می‌باشد زیرا با توجه به فضای جلسه مشاوره، می‌توان به توضیح دقیق جزئیات پرداخت. اما برخی افراد نمی‌توانند در جلسات حضوری مشاوره، حضور داشته باشند و ترجیح می‌دهند غیر حضوری و به صورت آنلاین از خدمات مشاوره استفاده نمایند. به دلیل وجود انواع نرم‌افزارهای رایانه‌ای این کار به راحتی انجام می‌شود. از طرفی به دلیل تغییر چالش‌های دنیای امروز نسبت به گذشته شیوه‌های نوینی برای پاسخگویی به آنها مورد لزوم می‌باشد. در شهرهای کوچک به دلیل عدم وجود امکانات لازم، دسترسی به یک مشاوره با تجربه دشوار می‌باشد، همچنین در شهرهای بزرگ دستیابی به یک مشاور متخصص به علت وجود دغدغه‌های بزرگ هماهنگ نمودن وقت جهت مراجعه به مشاور نیز دشوار می‌باشد. در این شرایط استفاده از مشاوره آنلاین راه حلی مناسب برای برطرف نمودن مشکلات در سریع‌ترین زمان، مفید می‌باشد.

مشاوره شغلی تلفنی

مشاوره شغلی تلفنی یکی از بهترین روش‌های مشاوره هست که امروزه طرفداران زیادی دارد. مسائل زیادی می‌تواند در این استقبال دخیل باشند که می‌توان به مشغله‌های زیاد امروزی، عدم دسترسی آسان به مراکز مشاوره، و جدیداً مسائل شیوع کرونا، اشاره نمود. مشاوره شغلی تلفنی این امکان را فراهم می‌آورد تا در هر نقطه از کشور بتوان به صورت تلفنی از مشاور شغلی راهنمایی گرفت. مشاوره تلفنی محاسنی دارد که می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• از طریق مشاوره تلفنی می‌توان در وقت و هزینه صرفه‌جویی نمود. گاهی اوقات برای گرفتن مشاوره شغلی باید به شهرهای بزرگ مراجعه نمود که این امر علاوه بر وقت، هزینه زیادی نیز دربرخواهد داشت به همین دلیل برخی افراد انجام آن را به تعویق می‌اندازند. اما مشاوره تلفنی باعث می‌شود این مشکلات به‌وجود نیاید.
• مشاوره تلفنی باعث می‌شود تا درگیر برخی محدودیت‌ها نشویم. گاهی اوقات روانشناس یا مشاوره این امکان را ندارند تا در ساعتی که فرد نیاز به مشاوره دارد در کلینیک حاضر شوند. اما در روش مشاوره تلفنی تعداد زیادی درمانگر حضور دارند تا به صورت تلفنی خدمات ارائه بدهند.
• مراجعه حضوری و بیان مشکلات برای همه راحت و آسان نیست. به طور مثال کارمندی میانسالی که چندین سال شاغل بوده و دارای غرور نیز می‌باشد، و از طرفی در میانسالی رضایت شغلی نداشته و قصد راهنمایی دارد، از اینکه قصد مشاوره شغلی دارد دچار آشفتگی می‌شود. مراجعه حضوری برای بیان مشکلات و ذکر نقاط قوت و ضعف خود برای چنین فردی مسلماً سخت و دشوار خواهد بود. اما در مشاوره تلفنی به دلیل اینکه مشاور حضور ندارد، فرد آزادی عمل بیشتری داشته و راحت‌تر می‌تواند مشکلات خود را با درمانگر در میان بگذارد.

مشاوره شغلی چیست؟

امروزه به دلیل پیشرفت جوامع امر مشاوره در بین مردم کاملاً جا افتاده است و در کوچکترین مسائل نیز می‌توانند از مشاوران و روانشناسان کمک بگیرند. همانطور که می‌دانیم مشاغل امروزه نسبت به سال‌ها قبل گسترده‌تر و متنوع‌تر شده‌اند، به دلیل همین تنوع، رسیدن به موفقیت شغلی و رقابت در عرصه شغلی، بسیار سخت‌تر از قبل شده است. از طرفی همه افراد سالیان زیادی از عمر خود را صرف حرفه‌ای می‌کنند که در آن تخصص دارند بنابراین برای دوام آوردن در آن شغل باید رضایت شغلی برایشان مسلم باشد تا بتوانند در زندگی ارتقاء پیدا نمایند. هر فرد از طریق مشاوره شغلی می‌تواند جدا از مسئله تحصیل و زندگی خود، پی ببرد که چه توانایی‌هایی داشته و چه می‌خواهد؟ مشاوره شغلی سعی می‌کند تا افراد را در دریافت اطلاعات حرفه‌ای کمک نماید و همچنین آنها را برای دستیابی به اهدافشان راهنمایی کند. هدف مشاوره شغلی این نیست تا به افراد بگوید چه بکنند و چه نکنند. از آنجایی که توسعه شغلی یک موفقیت مادام‌العمر می‌باشد، مشاور شغلی نه تنها کمک می‌کند تا تصمیمات و گزینه‌های شغلی درستی اتخاذ شود بلکه دانش  مهارت‌هایی که در این راه لازم می‌باشد را یادآور می‌شود.

همانطور که گفته شد تنوع مشاغل نسبت به قبل بیشتر و از طرفی توقع افراد از مشاغل نیز بیشتر شده است. برخی این توقع را دارند که شغل مورد نظرشان علاوه بر اینکه درآمد خوبی داشته باشد، در راستای استعداد و علایق آنها نیز باشد. سال‌ها قبل صحبت از استعدادیابی و یا میزان علاقمندی شغل بیهوده بود، اما امروزه اینطور نیست و اتفاقاً استعدادیابی جزو ارکان اساسی می‌باشد. در این بحبوحه تنوع مشاغل و سردرگمی، نیاز به یک مشاور شغلی از ارجح‌ترین اقدامات می‌باشد.

انواع مشاوره شغلی

از خدمات مشاوره شغلی می‌توان به سه روش تلفنی، آنلاین و حضوری استفاده نمود. البته قبل از اینکه هر کدام از این روش‌ها انتخاب شود، باید نسبت به صلاحیت و تخصص مشاور اطمینان کامل را کسب نموده باشیم. از بین روش‌های موجود جهت مشاوره، مشاوره حضوری از نوع مطلوب‌ می‌باشد. زیرا وقتی از نزدیک با مشاور وارد صحبت شویم احساس صمیمیت بیشتری داریم و راحت‌تر می‌توانیم آنچه را که می‌خواهیم با مشاور در میان بگذاریم.

فواید مشاور شغلی

مشاور شغلی افراد را در یافتن بهترین شغل متناسب با تخصص، شخصیت و تواناییهایشان کمک می‌کند. از آنجایی که شغل هر فرد زندگی و همچنین جنبه‌های دیگر وی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، کمک گرفتن از یک مشاور شغلی از اهمین بالایی برخوردار می‌باشد. البته در تمامی جلسات مشاوره شغلی به هیچ شغل و حرفه خاصی اشاره نمی‌شود بلکه در این جلسات فقط توانایی‌های فرد شناسایی می‌شود و شخص می‌تواند با توجه به توانایی خود هدف خویش را مشخص نماید. فواید مشاوره شغلی را می‌توان به قرار زیر تعیین نمود:

• برخی از افراد بر اساس تخصص و توانایی‌های خود شغل مورد نظرشان را انتخاب کرده‌اند اما نمی‌دانند در چه مسیری باید قدم بردارند.. این افراد می‌توانند با مراجعه به یک مشاور شغلی، برنامه‌ریزی دقیقی برای مسیر خود داشته باشند.
• مصاحبه جزو لاینفک مشاغل می‌باشد و بسیاری از افراد برای گذراندن مرحله مصاحبه دچار تشویش و نگرانی می‌شوند. متخصصین مشاور، کارجویان را به نحوه مصاحبه شغلی آشنا می‌کنند.
• مشاورین شغلی برای پیشرفت کارجویان آنان را به افزایش ارتباطات کاری آشنا می‌نمایند تا از این طریق آنها به مدارج و مناصب بالاتری دست پیدا نمایند.
• برخی افراد به شغل مورد نظر خود دیدی تک بُعدی دارند به فرض فقط به بُعد مادی می‌نگرند. این دید می‌تواند مانع بزرگی برای رسیدن به اهداف دیگر شود. باید به تمام زوایای هدف آشنایی کامل داشت و این امر فقط با کمک گرفتن از مشاور شغلی امکانپذیر خواهد بود.

نتیجه:

امروزه تجربه ثابت نموده که مشاور شغلی مورد توجه و رضایت عده زیادی از کارجویان قرار گرفته است. مشاوره شغلی در هر مرحله از زندگی افراد می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد. با مشاوره شغلی علاوه بر اینکه شغل مناسب هر فرد تعیین می‌شود، توانایی‌های وی نیز مشخص می‌شود. چه بسا توانایی‌هایی که بدون کمک از مشاور شغلی، برای افراد معلوم نمی‌شدند. امروزه هر فرد بیشتر زمان روز خود را در محیط کار می‌گذراند بنابراین در انتخاب آن باید دقت لازم شود تا در مورد آن سرخورده و پشیمان نشود.