وسواس نجسی و پاکی

۱۳ مهر وسواس نجسی و پاکی

احتمالا به گوشتان خورده و دیده‌ای افرادی را که به شدت روی تمیزی و پاک بودن خود حساسند و بعضا شاید رفتار های عجیب و غریبی را نیز مشاهده کرده باشید به خصوص در زمان شیوع یک بیماری مانند کرونا بسیاری از افراد در حد معمول رعایت میکنند که دست هایشان تمیز باشد و در برخی موارد برای پاکیزگی از الکل استفاده می‌کنند و دیگر موارد اما برخی افراد که نگاه می‌کنید می‌بینید زندگی را به کتم خود تلخ کرده‌اند و با وجود تمیزی دست ها هزاران بار دستان خود را میشورند یا به صورت دیوانه واری از الکل استفاده می‌کنند جدا از ویروس روی تمیزی لوازم خانه و لباسهایشان به صورت عجیبی توجه دارند و این مورد تنها به آلودگی از جهت ویروس و میکروب ختم نمی‌شود و همین مسئله است که کار را پیچیده می‌کند مواردی مانند مواد چسبنده ، مواد شیمیایی حتی صابون ها ، مایعات بدن و …. نیز برای این افراد استرس و اضطراب به وجود می‌آورد به طوری که اجباری برای خروج از محل و یا تمیز کردن آن محل یا قطعه و یا هرچیزی را دارند و این تنها یک تمیز کردن خالی نیست برای مثال فردی را تصور کنید که قصد شستن لباس هایش را دارد معمولا افراد از ماشین لباس شویی استفاده می‌کنند و بعد از آن آنهارا خشک کرده و استفاده می‌کنند اما تصور کنید فردی بعد از استفاده از لباس شویی تمام  لباس هارا دوباره آب بکشد و تمامی آنهارا دوباره با دست شروع به تمیز کردن کند و در آخر برای آبکشی به لباس شویی انداخته و در آخر آب بکشد! چیزی که احتمالا به نظر بیاید این است که چه نیاز به این کار است؟ افرادی که به این صورت برای تمیزی برخورد می‌کنند دچار اختلال وسواس نجسی و پاکی و یا اختلال وسواس آلودگی هستند که نوعی اجبار در انجام کار خود دارند چراکه این مورد از نوع وسواس اجباری است و اجبار دارند که همه چیز تمیز و ضد عفونی باشند و در این راه ممکن است به کارهای غیر عادی و عجیبی دست بزنند که در ادامه با انواع ، ویژگی‌ها و درمان آن آشنا خواهیم شد:

وسواس نجاست

این اختلال وسواس زیر مجموعه اختلال وسواس اجباری است که با نام های وسواس نجسی و پاکی ، وسواس نجاست ، وسواس طهارت ، وسواس نظافت و وسواس آلودگی نیز شناخته می‌شود که در آن فرد به شدت روی تمیز و ضد عفونی بودن همه چیز حساس است و دست به کارهای غیر ضروری و غیر منطقی برای انجام این کار می‌کند.

علل ابتلا به وسواس نجسی و پاکی

اختلال وسواس نجسی و پاکی از دسته اختلالات وسواس اجباری هستند و فرد آن را به اجبار انجام می‌دهد که عللی که باعث آن می‌شود می‌تواند بیماری های اختلالاتی مانند دوقطبی و اسکیزوفرنی باشد و همچنین مواردی همچون بیولوژی به صورتی که تغییری در شیمی مغر رخ بدهد که دلایل متعددی می‌تواند داشته باشد و همچنین عوامل ژنتیکی که ممکن است یک ژن خاص موجب این بیماری باشد که البته به طور دقیق مشخص نیست چه ژنی این مسئله را همراه دارد ، دیگر مسئله‌ای که ممکن است باعث این اختلال در افراد شود نیز عوامل محیطی است به صورتی که ممکن است در اثر یادگیری در دوران کودکی و بزرگسالی یا شیوع یک بیماری و غفونت باشد که ممکن است این مشکل را به وجود بیاورد در مجموع شناخت علل این بیماری بسیار پیچیده  است و ممکن است ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی و بیولوژی باشد.

انواع ترس های وسواس آلودگی

• میکروب و ویروس
• مواد شیمیایی اعم از شوینده ها و حتی صابون
• غذاهای فاسد و خراب
• انواع مواد چسبنده اعم از انواع چسب و شیره و سمغ درختان
• انواع مواد چرب
• حیوانات خانگی وانواع جانداران
• زباله
• مایعات بدن مانند عرق ، ادرار ، اشک مایع منی ، بزاق ،خون و

این موارد در صورتی که برای تمیز و ضد عفونی کردن نیاز به تلاش بسیار در فرد ایجاد کنند و به هر نحوی زندگی شخص را مختل کنند جزو اختلال نجاست به حساب می‌آید و همچنین مواردی دیگر نیز وجود دارند که شخص با لمس کردن چیزی در بیرون از خانه و یا لمس شدن توسط دیگران و یا پوشیدن لباس هایی که احتمالا در تماس با مواد آلوده بوده و قرار گرفتن در معرض سرفه و عطسه دیگران در فضاهای عمومی به شدت مورد استرس و اضطراب قرار می‌گیرند و همه این موارد جزو ترس های این اختلال قرار می‌گیرند حتی اگر دلیل منطقی برای آن نداشته باشند و در جواب به این جمله که ( نمیدانم برای من کثیف است ) روی بیاورند .

نشانه های اختلال وسواس نجاست

اختلال وسواس اجباری شامل چند مورد است که یکی از آنها اختلال وسواس نجسی و پاکی و یا آلودگی است و همانطور که از اسمش پیداست جبری را برای انجام آن کار برای فرد به وجود می‌آورد علی رقم اینکه آن کار عجیب به نظر برسد و نیازمند کار زیادی باشد و نکته جالب اینجاست که قضای امنی برای خود دارند مثلا اتاق خود که فضایی بدون آلودگی آن را می‌بینند وقتی که به بیرون از خانه بروند و این قضیه را مد نظر داشته باشند که خب حالا همه جا آلوده است رفتارهای وسواسی خود را کنار می‌گذارند و ممکن است لباسی را بپوشند و به همه چیز دست بزنند و … اما دوباره با باز گشتن به منطقه پاکیزه خود دچار آن علائم و استرس و اضطراب شوند ، علائمی که ممکن است افراد مبتلا به اختلال وسواس آلودگی دارا باشند عبارت‌اند از:

• اجبار در تمیز و پاکیزه و ضد عفونی بودن همه چیز
• امنتاع از حضور در بسیاری از فضاها مخصوصا فضاهای عمومی مانند اتوبوس، تاکسی، هواپیما، قطار، سینما ، دستشویی های عمومی ، استخر و ….
• درخواست های مداوم از دیگران برای چک کردن وضعیت پاکیزگی خود
• درخواست های مداوم از دیگران برای ضدعفونی و شستن کردن دستان و وسایل و لوازم خود
• تعویض بی اندازه لباس
• شستشوی بیش از حد لباس ها که در موارد بسیاری عمر لباس ها خیلی کمتر می‌شود آنقدر شسته می‌شوند
• وضع قانون های عجیب در خانه مانند عدم حضور افراد در بخشی که شخص آن را پاکیزه می‌داند
• شستشوی مکرر دست ها در زمان های طولانی و اسراف مقدار زیادی آب و صابون
• حمام های خیلی طولانی
• دستشویی های طولانی به طوری که در برخی موارد فرد بعد از استفاده از دستشویی لباس خود رانیز می‌شوید
• استفاده بیش از حد از ضد عفونی کننده دست
• و بسیاری موارد دیگر در این راستا …

عوارض وسواس آلودگی

• این افراد ممکن است به دلیل استرس و اضطراب زیادی که تجربه میکنند دچار اختلالات دیگر روحی و روانی شوند
• احتمال اعتیاد به مواد مخدر برای رهایی از اضطراب های مکرر
• مورد تمسخر قرار گرفتن توسط اطرافیان به دلیل رفتارهای نامتعارف و در نتیجه اضطراب بیشتر چراکه از طرف دیگران مسئله درک نمی‌شود
• احتمال ابتلا به افسردگی و در ادامه افکار خودکشی
• انزوا و تنهایی به دلیل عدم پاکیزگی همه چیز و همه کس از نگاه آنها
• بیقراری و زودرنجی
• خستگی بیش از حد و کلافگی به دلیل انجام کار زیاد به منظور تمیزی و پاکیزگی
• احتمال ابتلا به بیماری های پوستی و ریوی به دلیل استفاده زیاد از مواد شوینده و ضد عفونی کننده

رهایی از وسواس نجسی وپاکی

رهایی از وسواس چالشی برای این افراد است و برای آن در ابتدا بسیار دچار استرس و اضطراب می‌شوند اما با روش هایی با کمک خانواده و یا دوستان و همچنین یک فرد متخصص می‌توان بر آن غلبه کرد البته در اینجا چند روش خانگی را برای شما آورده ایم تا بتوانید از آن رهایی پیدا کنید :

• مهمترین مسئله شناخت این مشکل است به صورتی که فرد باید از رفتارهای خود آگاهی پیدا کند و چرخه آن را متوجه شود تا بتواند آن را کنترل کند.
• بعد از شناخت آن افکار باید اراده کنید و به آنها بی‌توجهی کنید اولین و مهمترین گام برای شما خنثی سازی این مسئله در ذهنخود است شاید این برای شما یک چالش بزرگ محسوب شود و دچار استرس شوید اما با انجام مدیتیشن و تمرین های مربوط به کاهش استرس سعی کنید به ان افکار بی اعتنایی کنید و آن را برای خود خنثی کنید.
• خود را به چالش بکشید و خانه را آلوده کنید تا از شر این وسواس رهایی پیدا کنید البته نه اینکه خانه را نجس کنید و کثیف مثلا اگر از دیدن ریخته شدن مایعات فراری هستید مقداری آب را در جایی از خانه بریزید و آن را تمیز نکنید.
• برده افکارتان نباشید و سعی کنید با افکاری که باعث می‌شود شما به زحمت فراوان بیوفتید و هزاران کار بیهوده را انجام دهید بجنگید و اجازه پیشروی آن را به آن ندهید
• این کار کمی زمان بر است پس عجله نکنید که یکی دو روزه خوب شوید و دنبال نتیجه آنی نباشید صبر و تحمل به خرج دهید و دست از تلاش برندارید.

درمان وسواس نجاست

درمان اختلال وسواس آلودگی به چند صورت انجام میگیرد اعم از دارو درمانی و روان درمانی که معمولا پزشکان بسته به ریشه مسئله و شدت آن از روش های مختلفی استفاده می‌کنند که معمولا ترکیبی است یعنی به صورت رفتار درمانی و دارو درمانی به صورت همزمان که تاثیر بیشتری داشته باشد و احتمال درمان بالاتر می‌رود.

نکات درمانی وسواس نجاست

نکته مهمی که باید در طول درمان وسواس مدنظر داشته باشید درصورت تجویز دارو توسط پزشک باید آنهارا سروقت و مداوم مصرف کنید چراکه احمال کاری در آن ممکن است مشکلات دیگری را برای شما به وجود بیاورد پس نکته اول استفاده درست طبق تجویز پزشک است و نکته دوم انجام کارهایی است که توسط رواندرمانگر به شما توضیح داده می‌شود بسیاری از افراد از این مورد که به روانشناس مراجعه کرده اند و درمان نشده اند گلایه دارند اما وقتی از آنها می‌پرسید که چه مقدار به توصیه های متخصص توجه داشته اند و آن هارا در زندگی خود عملی کرده اند خواهید دید درصد بسیار پایینی است پس این نکته بسیار مهم است که علاوه بر تداوم بر داروهای خود باید به تمرینات و نکاتی توسط رواندرمانگر به شما ارائه می‌شود توجه کنید و آن را به صورت مداوم انجام دهید.

دارودرمانی در وسواس نجاست

برای درمان بیماری های اختلال وسواس از داروهایی به منظور افزایش سروتونین در بدن استفاده می‌شود چرا که کمبود سروتونین در مغز باعث اضطراب و افسردگی در فرد و همچنین در این افراد افزایش اینگونه رفتارهاست که البته تمامی این دارو ها عوارضی دارند که حتما باید با مشورت روانپزشک مصرف شود.

روان درمانی وسواس نجاست

باید به این نکته توجه داشته باشید که مهمترین مسئله یافتن ریشه این مشکل است که توسط یک متخصص باید صورت گیرد و یک روان درمانگر بهترین فرد برای شناخت بیماری و پیداکردن ریشه و دلیل آن است و همچنین در ادامه روند درمان به تدریج فرد را در شرایطی که از آن حراس دارند قرار می‌دهند البته به تدریج و توسط یک فرد متخصص که رفته رفته این مسائل را در فرد کمرنگ تر میکند و طی زمان با کمک روانشناس مشکل را برطرف میکند.

سخن پایانی

از بین رفتن این نشانه ها و علائم در زندگی فرد تاثیر بسیار بالایی در دارد و کیفیت زندگی فرد را بسیار بالا می‌برد و اضطراب های بیهوده و انجام کارهایی که اهمیتی ندارنند و نوعی اجبار است را از بین می‌برد ، و هدف از انجام مشاوره ها بالا رفتن سطح آگاهی فرد از خود و اطراف خود است که نه تنها در این مورد بلکه در بسیاری از راه های زندگی به فرد کمک می‌کند.